Once in those early years he’d wakened in a barren wood and lay listening to flocks of migratory birds overhead in that bitter dark. Their half muted crankings miles above where they circled the earth as senselessly as insects trooping the rim of a bowl. He wished them godspeed till they were gone. He never heard them again.

Ένα ενδιαφέρον βιβλίο έχει την ιδιότητα να σε κάνει για καιρό μετά να συνδιαλέγεσαι ασυναίσθητα με τους χαρακτήρες και τα μηνύματά του. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το αν είναι καλό είτε κακό – το ανεκδιήγητο «Η πιθανότητα ενός νησιού» του Houellebecq παρά την βίαιη εκ μέρους μου απόρριψή του, μου προκάλεσε μια φάση άγριου μισανδρισμού.

Με την πρώτη ίωση του φθινοπώρου ξαναδιάβασα ένα άλλο μετά-αποκαλυπτικό μυθιστόρημα, το «The Road» του Cormac McCarthy (συγγραφέα του No Country for Old Men). Όχι ακριβώς ελαφρύ ανάγνωσμα για εμπύρετους: το βιβλίο ακολουθεί τη σκοτεινή διαδρομή ενός άντρα και του μικρού του γιου προς τον νότο, μέσα από τις στάχτες ενός κόσμου αφανισμένου ολοσχερώς και χωρίς ελπίδα ανάνηψης από μια ανείπωτη καταστροφή. Η απελπισία υπερτονίζεται από τις λιτές, δυνατές περιγραφές και τους κοφτούς, σχεδόν χοντροκομμένους διάλογους. Ο πατέρας, που έχει στο πιστόλι του δύο σφαίρες, μια γι’ εκείνον και μια για το γιο του προκειμένου να μην πιαστούν ζωντανοί, προστατεύει με κάθε τρόπο το εύθραυστο, άπειρα πολύτιμο και προφανέστατα συμβολικό παιδί σε ένα τοπίο θλιβερό και ανήλιαγο, από όντα που έχουν χάσει κάθε ανθρωπιά και έννοια ατομικής αλληλεγγύης που θα άφηνε κάποια ελπίδα για τη σωτηρία του είδους. Του διδάσκει το καλό, ενώ ο ίδιος διαπράττει στον αγώνα για την επιβίωση αν όχι αδικαιολόγητη βία, τότε ασφαλώς ηθικά αμφισβητήσιμες παραλείψεις που ισοδυναμούν με την σαφή καταδίκη τρίτων.

Το The Road είναι μια απρόσμενη επιστροφή στο κλίμα παλαιότερων αναγνωσμάτων μου: θα μπορούσε να είχε γραφεί την εποχή του ψυχρού πολέμου, την εποχή του I Am Legend του Matheson ή του On The Beach του Nevil Shute. Μπορώ να φανταστώ πως η απλή ιστορία ζωής και θανάτου και οι βιβλικοί ήρωες της θα αρέσουν εξ ίσου σε έναν εξτρεμιστή survivalist των ΗΠΑ, αναδεικνύοντας τις αρετές της οπλοκατοχής, όσο σε οποιονδήποτε ακτιβιστή οικολόγο ως μια ρεαλιστική απεικόνιση του πως ο άνθρωπος δεν μπορεί να επιζήσει χωρίς το οικοσύστημα. Η αδιάλλακτα πραγματιστική φωνή του McCarthy επιδεικνύει παρά την σκληροτράχηλη αφήγηση μια ηθικοπλαστική ποιότητα: όσο και αν ο πατέρας έχει παλινδρομήσει στο νόμο της επιβίωσης, η φωνή του παιδιού σε αντίστιξη αντιπροσωπεύει τον πολιτισμό ή – επιτρέπεται καν η αναφορά σε τέτοιους όρους;- την ίδια την καλοσύνη. Είναι μια φωνή που δεν πονάει μόνο λόγω της αθωότητάς της, αλλά επειδή εκφράζει μια έμφυτη ανάγκη, το πως θα έπρεπε να είναι τα πράγματα. Όπως και να έχει, το The Road έχει μια παλαιομοδίτικη ηθική ποιότητα που έχει σχεδόν εκλείψει τελευταία από το αγαπημένο μου είδος των Doomsday Novels, αν όχι από παντού, και που με έκανε να επανελέγξω το έτος πρώτης του έκδοσης – 2006. Oύτε ο tough guy ΜακΚάρθυ αντέχει να οδηγηθεί στο αμείλικτο συμπέρασμα. Χωρίς να χαρίζεται ακριβώς, το βιβλίο αφήνει μια λεπτή ρωγμή ώστε να διαφύγει η ελπίδα στο φως.

Αν από τον Ουελμπέκ κράτησα την δύσπιστη, εξαγριωμένη μου έκπληξη για το απλό γεγονός πως ο τύπος δεν έκανε πλάκα με το βιβλίο του, εδώ θα ακούω για καιρό το αγοράκι του The Road να με ελέγχει για τις παραλείψεις μου, ρωτώντας με αγωνία «Are we still the good guys?».

Caveat : η βλογίστρια τείνει να εντυπωσιάζεται υπέρμετρα από βιβλία και ταινίες που καταναλώνει σε εμπύρετη κατάσταση – απόδειξη πως έχοντας δει το The Keep του Michael Mann ενώ ψηνόμουν λόγω ανεμοβλογιάς το θεωρώ μέχρι σήμερα παρεξηγημένο αριστούργημα.